Turkije heeft de aanbevelingen van een internationale organisatie tegen het financieren van terrorisme misbruikt om een wet door het parlement te jagen die maatschappelijke organisaties het werken nog moeilijker maakt.
Dat zegt Amnesty International in haar rapport Weaponizing counter-terrorism: Turkey’s exploitation of terrorism financing assessment to target civil society
Het rapport verschijnt aan de vooravond van de jaarlijkse bijeenkomst van de Financial Action Task Force (FATF). De FATF is een internationale organisatie voor het bestrijden van witwassen en het financieren van terrorisme.
Passende maatregelen
In 2019 deed de FATF Turkije een aantal aanbevelingen, die erop neerkwamen dat het land passende maatregelen moest treffen tegen non-profitorganisaties die verdacht worden van het financieren van terrorisme. Turkije greep dat aan om in hoog tempo een wet aan te nemen die de vrijheid van vereniging en de vrijheid van meningsuiting schendt, en ook het recht op een eerlijk proces ondermijnt. ‘De wet is een nauwelijks verhulde poging om de druk op maatschappelijke organisaties nog verder te verhogen,’ zegt Nils Muižnieks, directeur Europa van Amnesty International.
Vage formuleringen
De nieuwe wet, die op 31 december 2020 in werking trad, gaat veel verder dan de FATF eist. En de vele vage formuleringen bieden ruimte voor misbruik tegen maatschappelijke organisaties, waaronder mensenrechtenorganisaties. Die worden op dezelfde manier aangepakt als non-profitorganisaties die verdacht worden van het financieren van terrorisme. Daardoor mogen ze bijvoorbeeld online geen fondsen meer werven. Verder kunnen directie en medewerkers van organisaties worden geschorst en kunnen organisaties ook worden opgeheven. Dat allemaal zonder goede juridische waarborgen.
Enorme repressie
De nieuwe wet staat bepaald niet op zichzelf. In Turkije is de repressie van maatschappelijke organisaties de laatste jaren enorm toegenomen. Zo werd Taner Kılıç, erevoorzitter van Amnesty Turkije, vorig jaar tot 6 jaar gevangenisstraf veroordeeld. En tijdens de noodtoestand, die duurde van 2016 tot 2108, werden meer dan 1300 verenigingen en stichtingen en meer dan 180 mediaorganisaties permanent gesloten op grond van niet gespecificeerde ‘banden met terroristische organisaties’.