Op 3 juli wordt de Single Use Plastics-Richtlijn van kracht. Om zwerfvuil van plastic tegen te gaan en het overvloedig gebruik van plastic te verminderen is vanaf dat moment een aantal plastic producten voor eenmalig gebruik (bestek, roerstaafjes) verboden. Voor andere producten (sigarettenfilters, vochtige doekjes) geldt een verplichte markering, dat wil zeggen een label met informatie dat plastic slecht is voor het milieu. Producenten van weer andere producten (zoals voedselverpakkingen) moeten meebetalen aan opruimkosten en voorlichting.
Om te bepalen welke kunststofproducten voor eenmalig gebruik precies onder de richtlijn vallen, heeft de Europese Commissie een leidraad opgesteld. Deze guidance had afgelopen zomer al officieel vastgesteld moeten zijn.
Dat de leidraad er nog altijd niet is, komt vooral door de lobby van de (plastic)industrie achter de schermen.
Vertragingstactief loont
De milieubeweging staat vierkant achter de concepttekst van de leidraad. Eindelijk komt er Europees beleid dat het plasticgebruik en de plasticsoep bestrijdt.
Nadat afgelopen januari de concepttekst van de leidraad aan de lidstaten werd toegestuurd voor commentaar, zetten industriële organisaties hun bezwaren uiteen in een openbare verklaring. Ze bepleiten daarin meer speelruimte. In een onlangs gepubliceerde tweede openbare verklaring staat dat bedrijven onvoldoende tijd hebben om aan de SUP-verplichtingen te voldoen. Het aanpassen van een verpakking kan namelijk wel een jaar duren, terwijl de richtlijn al over enkele maanden ingaat.
Dus eerst zorgt de industrie voor vertraging en vervolgens wordt die vertraging gebruikt om een beroep te doen op overmacht.
Krijgt de industrie zo haar zin?
Pakt de gevolgde vertragingstactiek gunstig uit voor de industrie? Daar lijkt het wel op. Afgelopen november werd de Tweede Kamer namelijk ingelicht dat de leidraad er nog steeds niet is. In de Kamerbrief staat dat dit geen
uitstel betekent voor de SUP-richtlijn. Die treedt op 3 juli gewoon in werking. In principe moet de overheid daarna handhaven, zoals toezien op de juiste markeringen. Maar tegelijk kondigde de staatssecretaris in de brief haar beleid al aan: ‘redelijke oplossingen met betrekking tot de handhaving’.
Zo lijkt de plasticindustrie er mee weg te komen wanneer na 3 juli producten op de markt gebracht worden die in strijd zijn met letter of geest van de SUP-Richtlijn niet de juiste markering hebben. Het bedrijfsleven weet nu al dat daarop amper gehandhaafd zal worden.
De overheid moet onverkort achter de tekst van de leidraad gaan staan en de industrie niet belonen met meer speelruimte.