Vandaag is World Mental Health day. Wereldwijd doen onze teams er alles aan om psychische gezondheidszorg beter toegankelijk te maken. Voor patiënten, zorgmedewerkers en onze eigen collega’s. De afgelopen jaren is er veel geschreven over het aantal humanitaire werkers met psychologische klachten. We hebben daarom 618 collega’s uit 75 verschillende landen gevolgd voor, tijdens en na het werk in een crisis- of rampgebied. De uitkomst: humanitair werk leidt niet tot blijvende stress of mentale schade. Het onderzoek is een samenwerking met ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum en Universiteit Utrecht.
Geen blijvende stress, wel stressvol werk
Onze teams werken geregeld in stressvolle situaties. Zo is het aantal aanslagen op hulpverleners de afgelopen jaren sterk toegenomen. Bijna alle geïnterviewde mannen en vrouwen geven aan ingrijpende gebeurtenissen te hebben meegemaakt. Sommige collega’s zijn getuige geweest van fysiek geweld. Anderen trekken de verhalen van onze patiënten erg aan. Het gevoel van onmacht is groot. Toch weten onze teams mentaal gezond te blijven.
Voldoening en zingeving
‘Humanitair werk geeft veel voldoening en zingeving,’ legt traumapsycholoog Kaz de Jong uit. De Jong gaf leiding aan het onderzoek dat totaal 4 jaar duurde. ‘Zolang hulpverleners het gevoel hebben dat hun werk zin heeft, kunnen zij veel aan.’ Van chronische problemen is er niet vaak sprake, maar op de korte termijn zijn er wel gevolgen. Collega’s die terugkeren uit een crisisgebied, zijn vaak minder fit en emotioneel uitgeput. Onze teams worden daarom bij thuiskomst gemonitord. Zo is er bijvoorbeeld een gesprek met een psycholoog om te bepalen welke ondersteuning nodig is. Na een herstelperiode verbetert de situatie in veel gevallen vanzelf.
Oorzaken stress verschillend
Zowel vrouwen als mannen krijgen tijdens hun werk met ingrijpende gebeurtenissen te maken. Vrouwen geven aan vooral organisatorische stress te krijgen, bijvoorbeeld wanneer het team niet goed functioneert of er slecht wordt gecommuniceerd. Ook hebben zij op het werk eerder te maken met seksueel overschrijdend gedrag. Mannen krijgen vaker te maken met fysiek geweld.
Wat staat ons te doen?
Uit het onderzoek blijkt dat een deel van deze oorzaken kan worden voorkomen. Daar werken we dagelijks hard aan, maar er is nog meer dat we kunnen doen. ‘Managers moeten oog hebben voor de emotionele impact van het werk. Zij moeten er alles aan doen om te weten wat er op de werkvloer speelt,’ zegt De Jong. Ook is het zaak om iets te doen aan de verschillende oorzaken waardoor mannen en vrouwen stress ervaren. We gaan ons daarnaast inzetten voor een werksfeer waarin hulpverleners zich veilig voelen om te spreken over wat zij meemaken. ‘Erkenning, waardering en goede communicatie dragen bij aan een sterkere mentale gezondheid,’ licht De Jong toe.
World Mental Health day: activiteiten wereldwijd
Wereldwijd zien onze teams patiënten met blijvende stress of mentale schade door een conflict of ramp. Lang niet overal is psychische gezondheidszorg goed toegankelijk. In Oekraïne zijn we daarom een project gestart om huisartsen te trainen op dit gebied. In Libanon breiden we onze activiteiten uit om iedereen te kunnen bereiken. En in Palestina voeren we campagne om het stigma van geestelijke gezondheidszorg te doorbreken.