De goede doelen financiering van de Postcode Loterij is gebaseerd op ‘trust-based philanthropy’.
De Postcode Loterij zamelt geld in en laat haar goede doelen partners vrij hoe het te besteden. Doordat ze op deze duurzame manier financieren, is het voor goede doelen organisaties makkelijker te investeren in strategie en innovatie.
Dit model wint aan populariteit en wetenschappelijk onderzoek bevestigt onder andere de positieve en duurzame impact ervan. De Postcode Loterij past deze filosofie van vertrouwen al sinds 1989 toe en heeft sindsdien 8,4 miljard euro gedoneerd.
Wie is de Postcode Loterij?
De Nationale Postcode Loterij werd in 1989 opgericht door drie Novib-medewerkers (het huidige Oxfam Novib). Met behulp van Simon Jelsma, Herman de Jong en Boudewijn Poelmann en marketeer Frank Leeman ontstond hun innovatie: lotnummers op basis van postcodes, waarbij buren de prijzen delen.
Dit concept had als doel een duurzame geldstroom naar goede doelen. De eerste trekking, met behulp van schoolkinderen, ondersteunde VluchtelingenWerk. De loterij bouwde voort op een lange Nederlandse traditie van loterijen voor maatschappelijke doelen en groeide uit tot een invloedrijke organisatie voor filantropie.
Sinds de oprichting is 8,4 miljard euro gedoneerd aan organisaties zoals UNICEF, het Rode Kruis en Natuurmonumenten. De Postcode Loterij is onderdeel van de Postcode Lottery Group. Dit is de grootste fondsenwervende donateur ter wereld. Zij heeft over 2024 een recordbedrag van € 969 miljoen aan goede doelen en culturele partners kunnen schenken.
Wat doet de Postcode Loterij?
De Postcode Loterij werft fondsen voor goede doelen en geeft zichtbaarheid aan hun werk. Dit doen ze door middel van het organiseren van een loterij. Minimaal 40% van de omzet gaat naar bijna 150 non-profitorganisaties die zich inzetten voor mens en natuur die breed maatschappelijk gedragen worden.
Naast meerjarige partners biedt de loterij ook ruimte voor eenmalige schenkingen aan andere organisaties. Om in aanmerking te komen voor een schenking van de Postcode Loterij moet je organisatie voldoen aan de volgende criteria:
- De Postcode Loterij financiert non-profit organisaties die ontstaan in het maatschappelijk middenveld.
- Werkzaam zijn in de sectoren mens en natuur in binnen- en buitenland. Dit kan betekenen: ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten, natuurbescherming, dierenbescherming, klimaat en milieu en sociale cohesie, welzijn en gezondheid.
- Breed maatschappelijk draagvlak met publieke waardering en landelijk bereik.
- Eigen fondsenwerving van minimaal € 800.000
- De aanvragende organisatie moet een professionele organisatie zijn.
Meer informatie vind je hier: Aanvraag indienen
Andere mogelijkheden voor financiering zijn bijvoorbeeld steun via Stichting DOEN, het Postcode Loterij Buurtfonds of via de VriendenLoterij.
Stichting DOEN
Organisaties die niet in aanmerking komen voor rechtstreekse steun van de loterij kunnen mogelijk ondersteuning krijgen van Stichting DOEN.
Stichting DOEN ondersteunt initiatieven op het terrein van duurzaamheid, sociale cohesie in Nederland en kunst- en cultuur internationaal. Zij werkt aanvullend op de loterijen.
Het VriendenLoterij Fonds, onderdeel van Stichting DOEN, gelooft in een wereld waarin iedereen meedoet en waar ruimte is voor anders denken. In 2024 kreeg het fonds 7,25 miljoen euro van de VriendenLoterij om creatieve en sociale voorlopers te ondersteunen.
Meer informatie vind je op: www.doen.nl
Postcode Loterij Buurtfonds
Maatschappelijke organisaties die een goed idee hebben voor hun buurt kunnen terecht bij het Postcode Loterij Buurtfonds.
Het fonds steunt Nederlandse maatschappelijke organisaties (stichtingen en verenigingen) en neemt geen aanvragen van particulieren in behandeling. Als je een goed idee hebt voor je buurt, kijk dan of er een buurthuis- of vereniging is gevestigd via wie je je aanvraag kan indienen.
Meer informatie vind je op: www.postcodeloterijbuurtfonds.nl.
VriendenLoterij
De VriendenLoterij steunt organisaties die de wereld mooier, leuker of plezieriger maken door zich in te zetten voor cultuur, sport en welzijn. Deelnemers van de VriendenLoterij kunnen zelf kiezen voor welke organisatie zij meespelen.
Minimaal 40 procent van hun lotprijs gaat dan naar die organisatie. Zo steunen deelnemers onder andere musea en monumenten in de buurt, goede doelen die zich inzetten voor het welzijn van mensen, of de plaatselijke sport- of muziekvereniging.
Meer informatie vind je op: Meld uw club aan
Wie is verantwoordelijk voor verdeling van de opbrengsten van de Postcode Loterij?
De eerste selectie wordt met grote deskundigheid gedaan door de afdeling Goede Doelen. Daarna volgt nog een heel traject, waarbij een onafhankelijke Toekenningsraad de uiteindelijke goedkeuring geeft. Dit werkt zo in elk land waar de Postcode Lottery Group actief is.
De Toekenningenraad van de Nationale Postcode Loterij en VriendenLoterij beslist over de verdeling van opbrengsten voor goede doelen, de evaluatie en selectie van meerjarige partners en eenmalige bijdragen in Nederland. De Toekenningenraad bestaat uit Adriana Esmeijer, Paul Rosenmöller en Riksta Zwart, Mechtild van den Hombergh en Ahmet Polat.
Het bedrijf.
De Nationale Postcode Loterij en de VriendenLoterij vallen onder de Holding Nationale Goede Doelen Loterijen N.V., waarvan de aandelen in handen zijn van de non-profit Stichting de Novamedia Fundatie. Novamedia/Postcode Lottery Group is gevestigd in Amsterdam en beheert en ontwikkelt loterijconcepten wereldwijd.
De Postcode Loterij maakt deel uit van de Postcode Lottery Group. Een sociale onderneming die het unieke Postcode Loterijformat in vijf Europese landen heeft geïntroduceerd. Sinds 2017 is de groep ‘steward owned’, wat betekent dat de langetermijndoelen boven winst staan en opbrengsten worden geïnvesteerd. Het doel is om via onze loterijen zoveel mogelijk geld op te halen voor goede doelen.
De Postcode Lottery Group is de grootste fondsenwervende donateur ter wereld. Hun loterijen behoren tot de veiligste kansspelen ter wereld en ze werken zonder winstoogmerk.
De Postcode Lottery Group is actief in vijf landen. Dankzij 14 miljoen deelnemers wereldwijd is € 13,5 miljard opgehaald voor goede doelen en zijn ze de derde grootste private donor ter wereld (2021).
Waar is de Postcode Lottery Group actief?
Nederland
Opgericht: 1989
Doel: Steunt sociaal-maatschappelijke en groene goede doelen.
Fondsenwerving: Werft fondsen voor diverse goede doelen.
Donaties uit opbrengst 2024: € 363miljoen aan 166 maatschappelijke organisaties
Opgericht: 1989
Doel: Ondersteunt het behoud van cultureel erfgoed en het welzijn van mensen.
Fondsenwerving: Werft fondsen voor culturele en sociale doelen.
Donaties uit opbrengst 2024: € 152 miljoen aan 64 culturele partners én meer dan 4.300 andere goede doelen, clubs en verenigingen.
Samen hebben de Nationale Postcode Loterij en de VriendenLoterij uit de opbrengst van 2024 € 515 miljoen geschonken aan goede doelen die zowel lokaal als wereldwijd een positieve impact hebben.
Groot-Brittannië
Actief in Groot-Brittannië sinds 2005
126 goede doelen in binnen- en buitenland ontvangen jaarlijks een bijdrage.
Daarnaast steunt de People’s Postcode Lottery 18.000 (lokale) goede doelen organisaties.
Opgehaald voor goede doelen sinds 2005: € 1.7 miljard.
Zweden
Opgericht in 2005
Meer dan 60 goede doelen ontvangen jaarlijks een bijdrage.
Grootste particuliere bijdrager aan goede doelen in Zweden.
Opgehaald voor goede goede doelen sinds 2005: € 1.7 miljard
Duitsland
Gelanceerd in 2016
28 goede doelen ontvangen jaarlijks een bijdrage.
Daarnaast steunt de Deutsche Postcode Lotterie 989 goede doelen en 1072 projecten.
Deze goede doelen richten zich op onderwijs, welzijn van kinderen en ouderen, mensenrechten en natuurbescherming.
Opgehaald voor goede doelen sinds 2016: € 332,1 miljoen.
Noorwegen
Gelanceerd in 2018
Steunt SOS-Barnebyer (SOS Kinderdorpen) en WWF Norge.
Opgehaald voor goede doelenpartners sinds 2018: € 46 miljoen.
Waarom is de Postcode Loterij nog steeds relevant?
Om antwoord op deze vraag te krijgen hebben we Marieke Rodenhuis, hoofd goede doelen van de Postcode Loterij in Nederland 4 vragen gesteld.
1) Internationale uitbreiding van de Postcode Lottery Group
De Postcode Lottery Group is ondertussen actief in Nederland, Groot-Brittannië, Zweden, Duitsland en Noorwegen. Wij staan tevens open om in gesprek te gaan met maatschappelijke organisaties en overheden in landen waar behoefte is aan een Postcode Loterij, die structurele, ongeoormerkte financiering biedt aan goede doelen.
De uitbreiding naar nieuwe landen vergt een zorgvuldige voorbereiding en vervolgens een vergunning vanuit de overheid. In alle vijf landen waarin we actief zijn is aangetoond dat de Postcode Loterij de markt vergroot. Het is een win-win voor alle betrokken partijen, onder andere het maatschappelijk middenveld.
We kunnen geen formele aankondiging doen over nieuwe markten. We verkennen actief de mogelijkheden in landen waar met onze unieke Loterij, gebaseerd op vertrouwen dat de organisaties zelf het beste weten hoe ze het geld kunnen besteden, de maatschappelijke impact kunnen vergroten.
2) Aantal aanvragen en honorering door de Nederlandse Postcode Loterij
We ontvangen jaarlijks veel aanvragen voor steun. Een deel van die aanvragen voldoet niet aan onze basiscriteria. Zo steunen we bijvoorbeeld geen aanvragen van individuen of van hele kleine organisaties. Gelukkig kunnen de wat kleinere initiatieven wel terecht bij andere fondsen die wij daarvoor steunen, zoals het Postcode Loterij Buurtfonds, Oranjefonds en Wilde Ganzen.
Voor organisaties die wel aan deze basiscriteria voldoen, hebben we een open loket. Wij vinden het belangrijk dat iedereen de kans krijgt hun ideeën aan ons voor te leggen.
Omdat wij langdurige partnerschappen aangaan met organisaties, kunnen wij slechts een beperkt aantal nieuwe goede doelen opnemen voor een jaarlijkse bijdrage.
Gelukkig zijn we daar wel toe in staat, dankzij onze loyale deelnemers. En we kunnen, afhankelijk van het aantal verkochte loten, ook meer projecten steunen en eenmalige donaties doen. Dit alles onderstreept hoe belangrijk het is om een zorgvuldige selectie te maken.
3) Een sprekend voorbeeld van het Droomfonds
Het Droomfonds is bedoeld voor baanbrekende, moedige initiatieven van onze meerjarige partners die anders moeilijk financiering zouden krijgen.
Een krachtig voorbeeld ter illustratie:
De Marker Wadden, een natuurherstelproject in het Markermeer, werd onder andere mogelijk gemaakt dankzij twee grote bijdragen van de Nationale Postcode Loterij, in totaal € 21.970.000.
€ 15 miljoen (2012) uit het Droomfonds gaf het project de initiële impuls, waardoor de eerste plannen concreet werden.
€ 6,97 miljoen (2017) volgde als extra steun voor verdere uitbreiding.
De financiering zorgde ervoor dat andere partijen, waaronder de overheid, het project gingen ondersteunen. Inmiddels is de Marker Wadden uitgegroeid tot een internationaal bewonderd natuurherstelproject, waarbij een nieuw ecosysteem is gecreëerd.
Onder leiding van Natuurmonumenten en tevens in samenwerking met Rijkswaterstaat en Boskalis, zijn de eilanden een toevluchtsoord geworden voor vogels en vissen en een icoon binnen het Nationaal Park Nieuw Land. Dankzij de vroege steun van de Postcode Loterij is dit project nu een toonaangevend model voor natuurherstel wereldwijd.
De Rijke Noordzee
Een voorbeeld van een Droomfonds is het Rijke Noordzee project. Het ontving alles bij elkaar in 2019 een bijdrage van € 8,5 miljoen uit het Droomfonds van de Nationale Postcode Loterij. Het doel is om de biodiversiteit in de Noordzee te versterken door kunstriffen en oesterbanken aan te leggen binnen windmolenparken.
Ondertussen zijn er in vijf windparken kunstriffen geplaatst en zijn er succesvolle experimenten met natuurvriendelijke ontwikkelingen. Het project heeft zowel nationale als internationale aandacht gekregen en wordt gezien als een succesvolle publiek- private samenwerking om de onderwaternatuur te versterken.
En de meest recente schenking uit het Droomfonds aan de Nierstichting:
Tien miljoen euro voor kinderen met een nierziekte
Dit type donaties laat ter illustratie zien hoe de Postcode Loterij innovatie stimuleert en organisaties helpt om ambitieuze en impactvolle projecten te realiseren.
4) De grootste ambitie van de Postcode Lottery Group voor de komende 5 jaar
Dit is heel eenvoudig: zoveel mogelijk geld voor goede doelen ophalen met onze Loterijen. Waar mogelijk nieuwe Postcode Loterijen elders opzetten om ook daar veel geld voor goede doelen op te halen. Daarnaast zoveel mogelijk mensen gelukkig met mooie prijzen!
Tot slot.
Wil jij je ook inzetten voor goede doelen? Dan kun het volgende doen: maak een vacature alert aan op onze website Fondsen.org. Volg ook onze LinkedIn pagina voor wekelijkse updates over de nieuwste vacatures bij goede doelen oranisaties. Bezoek tot slot elke week onze website en raadpleeg onze database met de grootste vacaturebank voor goede doelen in Nederland.