Er is steeds meer steun onder de lidstaten van de Verenigde Naties voor een internationaal verdrag over plastic. Dit bleek uit de onlangs gehouden bijeenkomst van de United Nations Environment Assembly (UNEA), ’s werelds hoogste besluitvormingsorgaan voor het milieu. Lidstaten legden verklaringen af en bekenden kleur tijdens paneldiscussies.
Er bestaat grote overeenstemming over het gegeven dat de plasticsoep een milieuprobleem is dat alleen internationaal bestreden kan worden. De huidige aanpak is te gefragmenteerd, te vrijblijvend en bovenal niet effectief.
Eens in de paar jaar komen alle milieuministers van de wereld bij elkaar. De vijfde bijeenkomst is opgesplitst in twee bijeenkomsten. Tijdens UNEA 5.2 moet het besluit vallen of er een speciaal internationaal verdrag komt voor de bestrijding van plasticvervuiling.
UNEA 5.1
Tijdens de bijeenkomst van UNEA 5.1 — online vanwege COVID — stonden drie milieucrises centraal. Naast afval en vervuiling waren dat klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit.
Ten minste veertig landen, waaronder de 27 van de Europese Unie en Rusland, spraken hun steun uit voor een internationaal plasticverdrag.
Namens Nederland hield staatssecretaris Van Veldhoven (D66) een pleidooi voor het Plastic Pact dat ook op internationaal niveau een goed middel zou zijn om plasticvervuiling tegen te gaan. Het grote verschil tussen een internationaal verdrag en een Plastic Pact is echter dat het eerste verplichtingen met zich meebrengt, terwijl een Plastic Pact op basis van vrijwilligheid wordt gesloten: er zijn geen sancties als doelen niet gehaald worden.
Zelfs grootste vervuilers zijn vóór verdrag
Tijdens bijeenkomsten die in de marge plaatsvonden, spraken zelfs de grootse vervuilers per hoofd van de bevolking — de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk — hun steun uit voor een internationaal verdrag. Met name de Verenigde Staten herzien onder president Biden hun internationale rol. Een afgevaardigde verwees naar een recent aangenomen wet ‘met wetsbepalingen aangaande onderhandelingen voor een nieuw internationaal verdrag over plasticvervuiling in zee’.
Lees hier een samenvatting over de groeiende steun van de lidstaten.
UNEA 5.2
UNEA 5.2 zal in februari 2022 plaatsvinden. Dan zal een internationale overeenkomst verder besproken worden. De overleggen die komend jaar achter de schermen plaatsvinden, bepalen of er dan ook al over gestemd kan worden. Die kans is zeker aanwezig, te meer omdat multinationals zich hierover vorig jaar in een manifest hebben uitgesproken: ‘We urge the member states of the United Nations to urgently commence negotiations on a treaty on plastic pollution’.
Afdwingbare doelen
Een internationaal verdrag is niet vrijblijvend. Bij onderdelen die verplichtingen met zich meebrengen gaat het bijvoorbeeld om:
- Vermindering van productie en consumptie van plastic
- Vermindering van gebruik van en blootstelling aan giftige chemicaliën
- Voorkomen van schijnoplossingen
- Investeren in hergebruik, refill-logistiek, zero waste-steden.