De economische gevolgen van de coronapandemie treffen een al door geweld getroffen Burkina Faso. Het aantal mensen dat voedselhulp nodig heeft in het land is verdrievoudigd: meer dan 3,2 miljoen mensen zijn in nood.
De laatste gegevens, die weergeven dat hongersnood voor het eerst in meer dan een decennium voorkomt in sommige delen van het land, zijn gepubliceerd in een nieuw rapport van de regering en VN. Het rapport, van het Wereldvoedselprogramma, is nog niet online beschikbaar.
Dagelijks komen ondervoede kinderen en moeders de slecht uitgeruste ziekenhuizen binnen. Artsen en verplegers voelen zich overweldigd en zetten zich schrap voor de snel verergerende situatie.
“Er zijn mensen die niets te eten hebben”, zegt Philomene Sawadogo-Ouedraogo, hoofd van de kinderafdeling van het belangrijkste ziekenhuis in de stad Kongoussi in de regio Midden-Noord.
Hoewel er genoeg voedsel zou moeten zijn in het land – de productie is volgens het rapport de afgelopen maanden met bijna 10% gestegen vergeleken met het vijfjarig gemiddelde – hebben aanvallen van extremisten en andere gewapende groepen een miljoen mensen ontheemd. Boeren zijn van hun land verdreven en gewassen zijn achtergelaten; de oogst rot op de velden en in de graanschuren.
Maatregelen die zijn genomen om de verspreiding van het coronavirus een halt toe te roepen – waaronder een verbod op het openbaar vervoer, het in quarantaine plaatsen van steden en de sluiting van grenzen en markten – hebben de situatie verergerd en een sociaal-economische crisis ontwikkelt, stelt het verslag.
Hoewel de beperkingen in april en mei werden opgeheven, vertelden veel Burkinezen dat hun koopkracht nog niet volledig hersteld is. Artsen stelden dat het aantal ernstige gevallen van ondervoeding in het hele land is toegenomen, zelfs in gebieden die niet door conflict worden getroffen. Hulpverleners vertelden dat ze hun hulp proberen op te voeren, maar dat een tekort aan geld en onzekerheid in zwaar getroffen gebieden hun werk in gevaar brengen.
De nood zal naar verwachting verder toenemen, aangezien ontheemden weer een oogst missen, geweld de graanstreek van Boucle du Mouhoun overspoelt en de voedselvoorraad in het hele land dreigt te verstikken.
“De situatie is buitengewoon alarmerend”, zei David Bulman, van de VN in Burkina Faso. “Mensen zijn extreem kwetsbaar.”
Een verloren bestaan
Honger vormt rond deze tijd van het jaar, bekend als het magere seizoen, vaker een probleem in Burkina Faso: de voedselvoorraden zijn doorgaans laag, de prijzen stijgen en mensen vertrouwen op de vorige oogst.
Het geweld van de afgelopen maanden heeft echter vele levens en levensmiddelen verwoest, waardoor ongeveer 15% van de bevolking voedselhulp nodig heeft.
In de door conflict getroffen Sahel-regio van Burkina Faso worden zo’n 11.000 mensen geconfronteerd met een voedselcrisis in fase 5, het hoogste niveau van de IPC-schaal, een systeem opgesteld door de VN waarmee besluitvorming over voedselonzekerheid genomen wordt. Fase 5 duidt op hongersnood. Hulpverleners zeiden dat het de eerste keer in meer dan 10 jaar was, misschien wel langer, dat een deel van Burkina Faso als “fase 5” werd beschouwd. Honderdduizenden mensen in andere delen van het land worden ook geconfronteerd met acute voedselonzekerheid.
In Kongoussi, waar tienduizenden ontheemden wonen, bouwden bouwvakkers vorige maand een nieuwe afdeling in het plaatselijke ziekenhuis om het toenemende aantal ondervoede kinderen op te vangen. Het geluid ratelde door een geïmproviseerde wachtkamer waar een rij bezorgde ouders allemaal tengere baby’s vasthielden.
De situatie was de afgelopen weken zo schrijnend dat ondervoede moeders met hun koffers kwamen opdagen in de hoop dat artsen hen in het voedingscentrum zouden laten wonen. Ze hadden geen moedermelk meer. Artsen vertelden dat ze niet genoeg geld hadden om hen te voeden.
Ontheemding veroorzaakt vele problemen. Weg van hun velden, zijn mensen op de vlucht nu volledig afhankelijk van overheidsrantsoenen van bonen en gierst die nauwelijks groter zijn meer dan een maaltijd per dag. Het overkwam Amadou Tamboura, een 58-jarige vader van 14 kinderen. Hij ontvluchtte zijn dorp na een aanval van jihadisten in januari 2020. Vier van zijn kinderen werden gedood.
“Soms zeggen de kinderen dat ze honger hebben, maar ik heb niets om ze te voeden. Ik vertel ze gewoon dat het goed komt en dat ze gaan slapen.”
Amadou Tamboura
Tamboura vertelde dat hij graag gewassen wilde verbouwen in Kongoussi, een relatief veilige stad waar zijn familie nu in dunne tenten woont. De lokale autoriteiten vertelden hem echter dat er geen land beschikbaar is.
Benieuwd naar het volledige artikel over de hongercrisis in Burkina Faso? Je kan de volledige Engelstalige versie lezen op de website van The New Humanitarian, waar het oorspronkelijk in augustus 2020 werd gepubliceerd. De hongercrisis in Burkina Faso is ook vandaag de dag even zorgwekkend.
Hoe wij helpen
Door toenemend geweld in Burkina Faso zijn meer dan een miljoen mensen op de vlucht. Het West-Afrikaanse land is nu de snelst groeiende humanitaire crisis van de wereld. Vijf procent van de bevolking is ontheemd. De sterfte onder jonge kinderen is fors gestegen. Stichting Vluchteling biedt hulp aan de meest kwetsbaren.
Dit artikel, geschreven door Sam Mednick, is oorspronkelijk gepubliceerd door The New Humanitarian; een persbureau gespecialiseerd in het melden van humanitaire crises. The New Humanitarian is niet verantwoordelijk voor de nauwkeurigheid van deze vertaling.