Ondanks alle aandacht voor de plasticsoep is deze de afgelopen jaren niet af- maar toegenomen. Hetzelfde geldt voor andere milieucrises, zoals de opwarming van de aarde, de ontbossing, de verzuring van de oceaan en de afname van biodiversteit.
Regeringen blijken afzonderlijk noch gezamenlijk niet in staat om toereikende maatregelen te nemen. Het ontbreekt onder meer aan toereikende internationale regelgeving. Burgers worden onvoldoende gehoord en multinationale ondernemingen hebben feitelijk vrij spel.
Twee belangrijke initiatieven kunnen het tij helpen keren; het strafbaar stellen van ecocide en het instellen van een Burgerraad voor Klimaat & Milieu.
Maak ecocide tot internationale misdaad
Er komt steeds meer steun om ecocide – zeer ernstige milieumisdrijven – te erkennen als internationale misdaad. Het Europees Parlement riep vorige maand de EU en lidstaten op ‘om ecocide als een internationale misdaad te erkennen in het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof (ICC)’. Afzonderlijke lidstaten als Frankrijk, België, Finland, Zweden en Spanje hebben de afgelopen maanden al stappen in die richting gezet.
De oproep is om ecocide in het Statuut van Rome op te nemen. Een internationaal team van juristen buigt zich tegelijkertijd over de definitie van ecocide. De Franse president Macron schaarde zich al achter het idee na aanbevelingen van de Franse burgerraad. Deze Convention Citoyenne pour le Climat bepleit ook om de negen planetaire grenzen als ‘gidsprincipe’ te omarmen.
Partij voor de dieren loopt voorop
Nederland blijft tot nu toe achter. De Partij voor de Dieren heeft inmiddels wel een uitgebreide Initiatiefnota ingediend over de noodzaak van internationale ecocidewetgeving. Het voorstel, waarin het parlement wordt opgeroepen om zich hard te maken voor het strafbaar stellen van ecocide, wordt in de eerste helft van dit jaar in de Tweede Kamer besproken.
Burgerberaad naar Frans voorbeeld
De Franse burgerraad werd nog niet zo lang geleden ingesteld na de protesten van de gele hesjes, met de bedoeling om enerzijds burgers meer stem te geven en anderzijds de kloof tussen burgers en overheid te slechten. Burgers kunnen heel goed zelf maatregelen bedenken om de klimaatcrisis te bestrijden en voor die maatregelen bestaat dan ook draagvlak.
In Nederland hebben Bureau Burgerberaad, de Transitiemotor en Extinction Rebellion het initiatief genomen om ook in ons land een Burgerberaad Klimaat & Milieu in te stellen. Hun oproep, gesteund door Plastic Soup Foundation, is om de Burgerraad op te nemen in het komende regeerakkoord, zodat die nog dit jaar van start kan gaan.
Manifest met uitgangspunten
In het Manifest over de Burgerraad staat uitgelegd wat de belangrijkste uitgangspunten zijn. Zo moeten de gelote burgers een eerlijke afspiegeling van de samenleving vormen en totaal onafhankelijk kunnen opereren van politieke partijen of lobbygroepen. De overheid moet aangedragen oplossingen opvolgen als die voldoende steun hebben van de deelnemers.
Klimaat en verlies van biodiversiteit zijn belangrijke thema’s. Het voorzorgsbeginsel en de planetaire grenzen zijn daarin leidende beginselen.