Het Europees medicijnagentschap (EMA) heeft besloten om het medicijn aducanumab niet toe te laten op de Europese markt voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer. Het bericht volgt op controverse in de wetenschappelijke wereld en de media rondom het middel. De studies laten niet genoeg gunstige effecten zien bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer. Ook zijn er bedenkingen over de veiligheid. “Er is gekozen voor voorzichtigheid,” aldus Gerjoke Wilmink, directeur van Alzheimer Nederland. “Hoewel veel mensen met alzheimer zaten te wachten op dit middel, is de beslissing te begrijpen doordat er nog veel onzekerheid heerst over de werkzaamheid en de bijwerkingen.”
Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen gaf in een reactie aan dat aducanumab/Aduhelm te weinig effect op vergeetachtigheid laat zien. Het werkingsmechanisme van aducanumab, het terugdringen van het amyloid-beta-eiwit in de hersenen, is wel aangetoond. Maar er is op dit moment niet genoeg bewijs dat dit proces ook helpt bij het verminderen van de klachten door (milde) ziekte van Alzheimer.
De Europese beslissing betekent voor alzheimerpatiënten in Nederland dat het middel niet beschikbaar komt in de kliniek. Of er nog wetenschappelijk onderzoek naar het middel in Europa wordt uitgevoerd is op dit moment nog niet bekend. In de Verenigde Staten is aducanumab toegelaten onder de voorwaarde dat er aanvullend onderzoek gedaan wordt naar de werking en bijwerkingen van het medicijn.
Europese toekomst onzeker
Hoewel Biogen nog in beroep kan gaan tegen te beslissing, een definitief oordeel van de EMA zal in april van 2022 vallen, zijn de kansen op toelating op dit moment klein. Die situatie kan echter veranderen als nieuw onderzoek aantoont dat mensen met geheugenklachten of beginnende dementie door de ziekte van Alzheimer inderdaad baat hebben bij het middel. In dat geval kan Biogen opnieuw een aanvraag voor toelating indienen.
Onderzoek naar medicijnen
Of uiteindelijk blijkt dat aducanumab werkzaam is of niet: er blijft meer onderzoek nodig naar nieuwe medicijnen tegen alzheimer en andere vormen van dementie. Medicijnen als aducanumab die nu onderzocht worden kunnen alzheimer slechts vertragen en alleen bij mensen in de eerste (voor)stadia van dementie.
In de relatief korte periode van vijf tot tien jaar verwachten we de onderzoeksresultaten van tientallen medicijnen tegen dementie. De meeste zijn gericht op de ziekte van Alzheimer en we hopen en verwachten dat deze middelen de ziekte wat kunnen vertragen. Dat zijn belangrijke stappen op weg naar preventie en genezing.
Terwijl we wachten op de resultaten van die onderzoeken, maakt Alzheimer Nederland nu al onderzoek mogelijk naar de volgende generatie medicijnen. Door onderzoek mogelijk te maken dat kijkt naar alle ziekteprocessen, dragen we bij aan de ontwikkeling van medicijnen die hopelijk een groter effect hebben op dementie en ons dichterbij een toekomst zonder dementie brengen.